Op 2 februari zijn de eerste regels van de AI Act ingegaan. Vanaf nu moeten organisaties zorgen voor een toereikend niveau van AI-geletterdheid bij werknemers en personen die namens hen AI-systemen gebruiken. Hoe zorg je eigenlijk dat een organisatie aan deze eis voldoet?

Wat zegt de AI Act over AI-geletterdheid?

Op 2 februari is de AI-kennisplicht ingegaan, die volgt uit de AI Act. Aanbieders en gebruiksverantwoordelijken van AI-systemen moeten aan deze plicht voldoen. Zeker als u werkt met AI-systemen in de categorie ‘hoog risico’ is dit essentieel.

De AI-kennisplicht vraagt om AI-geletterdheid. De AI-geletterdheid geldt voor personeel en andere personen die namens de organisatie AI-systemen gebruiken.

Wat houdt AI-geletterdheid in?

Dat de personen die AI-systemen namens de organisatiegebruiken, beschikken over de juiste kennis, vaardigheden en begrip om deze verantwoord in te zetten. Op technisch, praktisch, sociaal en ethisch gebied.

Op die manier krijgen organisaties meer grip op AI, worden risico’s geminimaliseerd en kansen benut.

Hoewel er in de AI Act een aantal factoren beschreven staat die meewegen bij het bevorderen van AI-geletterdheid, bieden deze nog onvoldoende houvast voor organisaties om concreet aan de slag te kunnen gaan.

Daarom komt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) nu met een eerste handreiking.

Aan de slag met AI-geletterdheid

De Autoriteit Persoonsgegevens pleit in het document dat organisaties een meerjarig actieplan optuigen voor AI-geletterdheid.

Belangrijke randvoorwaarden om een voldoende niveau van AI-geletterdheid te bewerkstellingen, zijn:

  • een plan op bestuurlijk niveau;

  • voldoende budget voor dit plan;

  • organisatorische (management)verantwoordelijkheid en regie; en

  • periodieke voortgangs- en verantwoordingsmomenten.

Daarnaast benoemt de AP 4 stappen die organisaties kunnen nemen in het nastreven van AI-geletterdheid binnen de organisatie.

Stap 1: Identificeren

 Allereerst is het van belang om te weten welke AI-systemen binnen de organisatie worden gebruikt en wat de mogelijke kansen en risico’s daarvan zijn. Het AVG-verwerkingsregister kan hierbij als uitgangspositie worden ingezet.

Als de AI-systemen en bijbehorende kansen en risico’s in kaart zijn gebracht, wordt bekeken of er al documenten of maatregelen beschikbaar zijn rondom AI-geletterdheid. Ook legt u vast welke medewerkers betrokken zijn bij de inzet en het gebruik van deze AI-systemen en over welke kennis en vaardigheden zij al beschikken.

Stap 2: Doel bepalen

Niet iedere medewerker binnen de organisatie hoeft over dezelfde kennis, vaardigheden en begrip op het gebied van AI te beschikken. Sommigen zullen enkel basiskennis nodig hebben, zoals welke AI-systemen gebruiken we als organisatie en waarom. De personen die intensief met AI-systemen werken moeten uiteraard over veel meer kennis en tooling beschikken.

Daarom is het zaak om per (type) medewerker of rol te bepalen welk niveau van AI-geletterdheid gewenst is. Denk daarbij niet alleen aan technische kennis, maar ook aan onder meer ethische en juridische kennis om verantwoord met AI-systemen te kunnen werken.

Stap 3: Uitvoeren

De volgende stap is om de gestelde doelen in acties om te zetten. Bijvoorbeeld door verschillende AI-trainingen aan te bieden, passend bij het niveau van geletterdheid dat per (type) medewerker of rol noodzakelijk en gewenst is.

Zeker voor grote organisaties wordt aangeraden om een AI-officer aan te stellen, die onder meer de verantwoordelijkheid voor het juiste niveau van AI-geletterdheid op zich kan nemen.

Ook documentatie over de omgang met en het gebruik van AI-systemen kunnen bijdragen aan de AI-geletterdheid van de organisatie.

Stap 4: Evalueren

Periodiek moet geëvalueerd worden of de gestelde doelen ook daadwerkelijk behaald worden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van jaarlijkse enquêtes onder medewerkers, audits of periodieke rapportages.

AI-geletterdheid is een continu proces, omdat de AI-systemen continu in ontwikkeling zijn. Daarom is het noodzakelijk om doelen blijvend periodiek te evalueren en waar nodig maatregelen te treffen.

Meer weten?

Lees dan het document ‘Aan de slag met AI-geletterdheid’ van de AP.

Of lees onze andere blogs over de AI-act:

Zeker weten dat u niks mist?

Meldt u zich dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang onze blogs automatisch in uw mailbox.